6 Ekim 2024 Pazar günü gerçekleştirilecek olan parkın ve anıtın açılış törenine Türk medyasının tanınmış isimleri de katılacaklar.
Fethiye’de doğup büyüyen, cumhuriyetin kuruluş sürecinde daima Mustafa Kemal Atatürk’ün yanında yer alan Yunus Nadi Abalıoğlu (1879-1945), Kurtuluş Savaşı'nın önde gelen isimlerinden olmasının yanı sıra, fikir babası olduğu Anadolu Ajansı (AA) aracılığıyla milli mücadelenin yurda yayılmasında da etkin rol oynamıştı.
Cumhuriyet gazetesini kurarak ulusal basında önemli izler bırakan, Fethiye doğumlu Yunus Nadi Abalıoğlu’nun adına düzenlenen parkın ve anıtın açılışının ardından, Özer Olgun Kültür Merkezi’nde bir de panel düzenlenecek.
Cumhuriyet Fethiye’de Doğdu
Cumhuriyet Vakfı Başkanı, Cumhuriyet Gazetesi İmtiyaz Sahibi Alev Coşkun, Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Mine Esen, Cumhuriyet Vakfı Genel Sekreteri ve Yazar Işık Kansu, Yazar Mine Kırıkkanat’ın katılacağı “Cumhuriyet Fethiye’de doğdu” konulu panelin moderatörlüğünü aslen Fethiyeli olan, Bursa eski milletvekili, Dr. Ceyhun İrgil yapacak.
Yunus Nadi Abalıoğlu Kimdir ?
Yunus Nadi 1879 yılında Fethiye’de doğmuş ve Soyadı Kanunu’nun çıkmasından sonra Abalıoğlu soyadını almıştır. İlköğrenimini Rodos İbtidai Mektebi’nde (Süleymaniye Mektebi) tamamlamış, Süleymaniye Medresesi’ndeki eğitimini tamamladıktan sonra İstanbul’a gelerek, öğrenim hayatına Mekteb-i Sultani (Galatasaray Lisesi) ve Hukuk Fakültesi’nde devam etmiştir.
Hükümet aleyhtarı bir cemiyetle ilgisi olduğu gerekçesiyle 1901 yılında üç yıl hapse mahkûm edilerek Midilli adasına gönderilmiştir. Cezasını tamamladıktan sonra İstanbul’a dönmüştür. 1909 yılında Selanik’e giderek, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin yayın organı “Rumeli” gazetesinde başyazar olmuştur. Balkan Savaşı’nın patlak vermesiyle İstanbul’a dönen Yunus Nadi, Nisan-Ağustos 1912 döneminde Osmanlı Mebusan Meclisi’nde Aydın milletvekilliği yapmıştır. Bu dönemde aynı zamanda Tasvir-i Efkâr gazetesinde başyazılar yazmış ve yazı işlerini yönetmiştir.
İttihat ve Terakki’nin desteklediği, üyelerinin çoğunluğu gazetecilerden oluşan Neşr-i Vesaik (Vesikaların Yayınlanması) Cemiyeti’nin aktif mensuplarından birisiyken, buradaki propaganda çalışmaları II. Balkan Savaşı esnasında Edirne’nin geri alınmasında etkili olmuştur.
Mustafa Kemal Paşa Sofya’da Askeri Ataşe iken onunla görüşmeye başlayan Yunus Nadi, Mustafa Kemal Paşa’nın ülkenin durumu hakkında kendisine yazmış olduğu mektupları “çelik kalemle yazılmış çelik fikirler” tabiriyle “Tasvir-i Efkâr” gazetesinde yayımlamıştır. Böylelikle Mustafa Kemal ile başlayan bu yakınlık Milli Mücadele döneminde giderek artmıştır.
Gazeteciliğinin yanında, son Osmanlı Meclisi’ne İzmir milletvekili olarak giren Yunus Nadi, 1918 yılında Yeni Gün” Gazetesi’ni kurmuştur. “Yeni Gün” Gazetesi Milli Mücadele’yi desteklediği için sık sık kapatılıp çeşitli baskılara uğrayınca, matbaasını ve bürosunu Ankara’ya taşıyarak Milli Mücadele saflarına katılmıştır.
23 Nisan 1920’de açılan TBMM’de İzmir milletvekili olarak yer alan Yunus Nadi, Ankara’da 9 Ağustos 1920’den itibaren çıkarmaya başladığı “Anadolu’da Yeni Gün” gazetesiyle Milli Mücadele fikrinin yurda yayılmasında etkili olmuştur.
Anadolu Ajansı’nın Kurucusu
Yunus Nadi, ayrıca, Milli Mücadeleyi desteklemek ve halkı milli davaya ilişkin gelişmelerden haberdar etmek amacıyla Halide Edip (Adıvar) ile birlikte 6 Nisan 1920’de Anadolu Ajansını kurmuştur. Yunus Nadi Abalıoğlu, 29 Ekim 1923 günü, İzmir milletvekili ve “Anayasa Komisyonu Başkanı” sıfatıyla Cumhuriyetin ilanını dünyaya duyuran anayasa değişikliğini Meclis kürsüsünde okuyan kişidir.
“Anadolu’da Yeni Gün” Gazetesini 1924 yılına kadar çıkartan Nadi, 7 Mayıs 1924’te “Cumhuriyet” gazetesini kurmuş ve 1945 yılına kadar gazetenin başyazarlık görevini bizzat yürütmüştür. Cumhuriyet gazetesi kısa zamanda dönemin en önemli gazetesi haline gelmiştir. Yunus Nadi, 1924 yılından itibaren 1943 yılına kadar Muğla milletvekili olarak TBMM’de yer almış, 1945 yılında tedavi amacıyla gittiği Cenevre’de hayatını kaybetmiştir.
