Gemile Adası Nerede ve Nasıl Gidilir?
Fethiye'nin güneyinde yer alan Gemile Adası, Ölüdeniz'e yakın konumuyla kolayca ulaşılabilir bir adadır. Fethiye'ye yaklaşık 9 km mesafede bulunan ada, tekne turlarıyla veya özel teknelerle ziyaret edilebilir. Adanın uzunluğu 1 kilometre, genişliği ise 400 metre olup, güney yamacı sarp kayalıklarla çevriliyken, kuzey yamacı daha eğimli bir yapıya sahiptir.
Gemile Adası'nın Tarihi: Antik Smybola'dan Aya Nikola'ya
Ortaçağda Smybola olarak bilinen Gemile Adası, Ölüdeniz havzasının önemli bir parçasıdır. Özellikle M.S. 5. yüzyıldan itibaren dini yerleşimlerin merkezi haline gelerek büyük bir önem kazanmıştır. Adanın Aya Nikola Adası olarak da bilinmesi, en yüksek noktasındaki kilisenin Aziz Nikolas'a ithaf edilmesinden kaynaklanmaktadır. Ancak, Noel Baba olarak bilinen St. Nikolas ile adadaki Aziz Nikolas arasındaki bağlantı henüz tam olarak aydınlatılamamıştır. Tarihi kayıtlarda önemli bir Nikolas'ın bu adada yaşadığı belirtilse de kimliği hakkında detaylı bilgiler henüz mevcut değildir.
Arkeolojik Kazılar ve Gemile Adası'nın Gizemli Kalıntıları
Gemile Adası, arkeologların ve tarihçilerin ilgisini uzun yıllardır çekmektedir. 1990 yılında Japon arkeoloji ekibinin yüzey araştırmalarıyla başlayan çalışmalar, 1995-2003 yılları arasında Fethiye Müze Müdürlüğü ve Japon Osaka Üniversitesi işbirliğiyle gerçekleştirilen arkeolojik kazılarla devam etmiştir. Bu kazılar sonucunda adada 11 adet bazilika tipi kilise, çok sayıda şapel, ev, depo, mezar ve sarnıç kalıntısı gün yüzüne çıkarılmıştır.
Yapılarda kısmen kesme taş kullanılsa da, dini yapılar daha çok yöresel taşlarla inşa edilmiş ve az miktarda tuğla kullanılmıştır. Kiliselerin duvarlarında dini freskler bulunurken, tabanları mozaiklerle kaplıydı ancak bu mozaikler zamanla tahrip olmuştur. Adanın tepesinde, doğu ve batı uç noktalarında yer alan iki kilise (2 ve 3 numaralı kiliseler) arasında 2,5 metre genişliğinde ve 160 metre uzunluğunda tonozlu bir yol bulunmaktadır. Bu etkileyici tünel, adanın en dikkat çekici kalıntılarından biridir ve İsa'nın çarmıha gerilmeye götürülürken 17 defa dinlenmesini temsil eden 17 durağı barındırmaktadır.
Kutsal Alan ve Savunma Sistemi
Adanın kuzey yamacında doğu-batı yönünde uzanan bir duvar, tepenin üst kısmındaki dini yapıları, aşağıda bulunan sivil ve ticari yapılardan ayırmaktadır. Bu durum, adanın üst bölümünün kutsal alan olarak kullanıldığını göstermektedir.
Gemile Adası'nın yaklaşık 150 metre batısında bulunan Karacaören Adası'nda dumanla işaret vermek için kullanılan bir bacanın kalıntılarının bulunması, olası bir saldırı anında hem Gemile Adası hem de Kayaköy halkını uyarma amacını taşıdığı düşünülmektedir. Bu durum, adanın stratejik önemini ve savunma sistemini ortaya koymaktadır.
Dini Faaliyetlerin Merkezi ve Hac Seferleri
Gemile Adası merkez olmak üzere, Gemile Koyu, Ölüdeniz, Fethiye Yarımadası, Şövalye Adası ve 12 Adalar'ın yer aldığı körfezde çok sayıda kilise ve şapel kalıntısına rastlanması, bölgenin o dönemde yoğun bir dini faaliyet merkezi olduğunu göstermektedir. M.S. 5-13. yüzyıllar arasında yerleşim yeri olduğu anlaşılan Gemile Adası ve çevresindeki bu kadar çok dini yapının varlığı, 5. ve 7. yüzyıllarda Ön Asya'dan Ege ve Akdeniz sahillerine deniz yoluyla yapılan hac seferlerinin artmasıyla ilişkilendirilebilir. Ayrıca, Bizans döneminde bölgenin Yakın Doğu ve Avrupa ile deniz ticareti açısından önemli bir bağlantı noktası olduğu da düşünülmektedir.
Evler ve Yaşam Alanları
Dini yapıların yanı sıra, adada Orta Çağ'da yaşayan ve çalışan insanların barınakları olan evler de bulunmaktadır. Adanın kayalık yapısı nedeniyle, kilise ve evlerin temelleri kaya içine oyularak inşa edilmiştir. Deniz yüzeyinde de görülebilen kalıntılar, adanın bir bölümünün 240-241 yıllarında meydana gelen depremler sonucu sular altında kaldığını göstermektedir. Batık kalıntılar, günümüzde iki metre derinlikte izlenebilmektedir.
Aziz Nikolas ve Santa Klaus Efsanesi
Gemile Adası'nın eski adı olan Aya Nikola, Aziz Nikolas ile olan bağlantısını işaret etmektedir. Batı dünyasında Santa Klaus olarak bilinen Aziz Nikolas'ın, Güney Asya'nın antik uygarlığı Likya'nın yerel halkından olduğu bilinmektedir. Ünlü Likya kenti Patara'da doğan Santa Klaus, 4. yüzyılda Myra'nın mucizevi piskoposu olarak görev yapmıştır. Aziz Nikolas, çocukların, tüccarların ve denizcilerin koruyucu azizi olarak kabul edilir.
Gemile Adası'nda Yapılacaklar
Gemile Adası, günümüzde günübirlik tekne turlarının popüler duraklarından biridir. Adada bulunan beş kilise kalıntısını ziyaret edebilir, tarihi tünelde yürüyüş yapabilir, turkuaz sularda yüzebilir ve adanın eşsiz manzarasının tadını çıkarabilirsiniz. Koya demir atan teknelerle sakin bir gece geçirmek de Gemile Adası'nda unutulmaz bir deneyim sunar.
Sonuç olarak, Gemile Adası, Fethiye ve Ölüdeniz bölgesini ziyaret eden herkesin mutlaka görmesi gereken, tarihi ve doğal güzellikleri bir arada sunan benzersiz bir adadır. Antik kalıntıları keşfederken, turkuaz sularda serinleyebilir ve bu gizemli adanın büyüleyici atmosferine kendinizi bırakabilirsiniz.
